ทองพันชั่ง เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก ขึ้นเป็นกอ ลำต้นสูงไม่เกิน 2 เมตร มีขนปกคลุมตามลำต้น มีใบเดี่ยวรูปรีปลายแหลม เนื้อใบบาง และเกลี้ยงเป็นมันเล็กน้อย ออกดอกเป็นช่อสีขาว มีผลลักษณะเป็นฝัก มีขนปกคลุมตามผิว ปลูกได้ดีในดินปนทราย ชอบอากาศร้อนชื้น ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด หรือนำกิ่งไปปักชำ
ทองพันชั่ง พบเห็นได้ทั่วไปตามบ้านเรือน และตามสวนสาธารณะ นิยมใช้ปลูกเป็นไม้ประดับ ในด้านของพืชสมุนไพรจะใช้ใบสดที่สมบูรณ์เต็มที่ มาทำเป็นยารักษากลากเกลื้อน หรือโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อรา
คุณค่าทางด้านสมุนไพร
- ราก : ใช้ต้มกับน้ำ ใช้ดื่มเพื่อดับพิษไข้ ช่วยขับน้ำเหลืองเสียในผู้ที่ป่วยเป็นมะเร็ง หรือใช้น้ำคั้นจากราก ทาบริเวณผิวหนัง เพื่อรักษาโรคผิวหนังต่าง ๆ เช่น โรคกลากเกลื้อน หรืออาการคันที่เกิดจากเชื้อรา
- ต้น : ต้มกับน้ำ ใช้ดื่มเพื่อบำรุงร่างกาย ขับน้ำเหลืองเสีย ขับพยาธิตามผิวหนัง ขับปรสิตที่อาศัยอยู่ตามบาดแผล
- ใบ : ต้มกับน้ำใช้ดื่มเพื่อขับพิษไข้ ใช้ดื่มเพื่อขับน้ำเหลืองเสีย แก้อักเสบ บำรุงร่างกาย หรือใช้น้ำคั้นจากใบทาตามผิวหนัง เพื่อรักษาโรคผิวหนังต่าง ๆ
ยาทาแก้กลากเกลื้อน
- เลือกเอาใบสดประมาณ 4-5 ใบ นำเข้าเครื่องปั่นจากนั้นปั่นออกมาให้ละเอียดและผสมกับเหล้าขาว กรองเอาแต่น้ำ นำน้ำที่ได้ไปทาตามผิวหนัง บริเวณที่เป็นโรคผิวหนัง ช่วยฆ่าเชื้อราบนผิวหนัง แก้อาการคัน แก้กลากเกลื้อน
ชื่อ : ทองพันชั่ง
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Rhinacanthus comunis Nees
วงศ์ : Acanthaceae